Mικρόβια στο ψυγείο μας

Πριν από λίγο καιρό, μία νέα μελέτη έδειξε ότι τα συρτάρια φρούτων και λαχανικών των οικιακών ψυγείων περιέχουν βακτήρια σε επίπεδα έως… 785 φορές υψηλότερα από το όριο ασφαλείας – με επικίνδυνα μικρόβια όπως το e.coli, η σαλμονέλα και η λιστέρια να κάνουν αληθινό… πάρτι ανάμεσα στις ντομάτες, τα αγγούρια και τα κεράσια μας.

Το εύρημα προήλθε από την ανάλυση δειγμάτων από τα συρτάρια 30 frost-freeοικιακών ψυγείων, τα οποία κατά μέσον όρο περιείχαν 7.850 αποικίες βακτηρίων ανά τετραγωνικό εκατοστό (cfu/cm2).

Μερικά περιείχαν έως 129.000 cfu/cm2, όταν διεθνείς υγειονομικοί οργανισμοί, όπως η Υπηρεσία Προδιαγραφών Τροφίμων (FSA) της Βρετανίας, θέτουν το όριο ασφαλείας στα 0-10 cfu/cm2!

Τα ψυγεία υποτίθεται ότι τα έχουμε για να διατηρούμε ασφαλή τα τρόφιμά μας και να περιορίζουμε στο ελάχιστο τις πιθανότητες να αναπτυχθούν βακτήρια και μούχλα, που αποτελούν κύρια αιτία τροφικών δηλητηριάσεων.

Ωστόσο, χιλιάδες άνθρωποι παθαίνουν τροφική δηλητηρίαση, ιδίως τώρα το καλοκαίρι – και η πλειονότητα από αυτούς είτε έχουν φάει μισομαγειρεμένο φαγητό είτε επιμολυσμένο, κατά τον δρα Τομ Χάμφρι, καθηγητή Ασφαλείας & Επιστήμης Τροφίμων στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ.

«Η σωστή φύλαξη των τροφίμων – και τα περισσότερα φρέσκα τρόφιμα φυλάσσονται στο ψυγείο – έχει θεμελιώδη σημασία για την πρόληψη των τροφικών δηλητηριάσεων στο σπίτι», τονίζει.

Ο δρ Χάμφρι εξηγεί ποιοι είναι οι κίνδυνοι που κρύβονται στο ψυγείο μας και πως μπορούμε να προστατευθούμε.

* Λανθασμένες αντιλήψεις. «Πολλοί πιστεύουν λανθασμένα ότι το ψύχος σκοτώνει τα βακτήρια», λέει ο δρ Χάμφρι. «Αυτό όμως που στην πραγματικότητα κάνει είναι να επιβραδύνει τον πολλαπλασιασμό τους, με αποτέλεσμα ένα μολυσμένο τρόφιμο που θα αλλοιωνόταν σε λίγες ώρες σε θερμοκρασία δωματίου, να αλλοιώνεται σε λίγες μέρες εντός ψυγείου».

Υπάρχουν όμως και βακτήρια που δεν επηρεάζονται διόλου από το ψύχος. «Η λιστέρια, που υπάρχει συχνά σε τρόφιμα όπως το μαλακό τυρί, το κρύο κρέας, το πατέ και τα καπνιστά ψάρια, αναπτύσσεται πολύ καλά σε θερμοκρασίες -1 έως 4 βαθμών Κελσίου», προσθέτει ο καθηγητής.

Συνεπώς, έχει πολύ μεγάλη σημασία να βάζουμε τα τρόφιμα στο ψυγείο μέσα σε 2 ώρες από τη στιγμή που τελειώνει το μαγείρεμά τους ή, αν είναι νωπά, αμέσως μόλις τα αγοράσουμε από το σούπερ μάρκετ.

* Λάθος θερμοκρασία. Οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε αρκετά κρύο ψυγείο, τονίζει ο δρ Χάμφρι. «Η συνιστώμενη θερμοκρασία είναι κάτω από 5 βαθμούς Κελσίου, αλλά το μέσο οικιακό ψυγείο έχει θερμοκρασία 6 βαθμών Κελσίου ή υψηλότερη», λέει. «Το ιδανικό είναι να έχουμε θερμόμετρο ψυγείου, το οποίο θα πρέπει να δείχνει μονίμως 4 βαθμούς Κελσίου».

Για να διατηρηθεί η ψύξη, εξάλλου, ο δρ Χάμφρι συνιστά να μην αφήνουμε καθόλου ανοιχτή την πόρτα του ψυγείου (το ανοιγοκλείσιμο πρέπει να είναι ακαριαίο, τονίζει) και να μην βάζουμε το φαγητό καυτό στο ψυγείο, διότι θα ανεβάσει τη θερμοκρασία του.

* Γεμάτο ψυγείο. Τα σύγχρονα ψυγεία γεμίζονται πολύ περισσότερο απ’ ό,τι πριν από δέκα χρόνια, διότι τα περισσότερα τρόφιμα χρειάζονται ψύξη μόλις τα προμηθευτούμε ή τα ανοίξουμε. Όταν, όμως, το ψυγείο γεμίζει ασφυκτικά, πρέπει να χαμηλώνουμε το θερμοστάτη, ειδάλλως τα τρόφιμα δεν θα παγώσουν αρκετά.

* Δεν το καθαρίζουμε συχνά. Ο δρ Χάμφρι τονίζει πως για να μην έχει βακτήρια το ψυγείο, πρέπει να το καθαρίζουμε μία φορά την εβδομάδα με πολύ ζεστό νερό και απολυμαντικό. Αν το ψυγείο έχει ειδική θέση για ωμό κρέας, πρέπει να την καθαρίζουμε κάθε 2-3 μέρες.

* Βάζουμε το κρέας ψηλά. Η επιμόλυνση ενός τροφίμου από άλλο αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες δηλητηρίασης, κατά τον δρα Χάμφρι. Για να την αποφύγουμε, πρέπει πάντοτε να βάζουμε το ωμό κρέας στο χαμηλότερο ράφι του ψυγείου, μέσα σε κλειστό δοχείο ή σε ταψί, ώστε να μην στάξουν οι χυμοί του στα άλλα τρόφιμα.

Αμέσως εξάλλου μόλις βάλουμε το κρέας στο δοχείο ή στο ταψί, πρέπει να σαπουνίσουμε καλά τα χέρια μας πριν το βάλουμε στο ψυγείο, ώστε να μην μολύνουμε εξωτερικά το δοχείο. Το δοχείο ή το ταψί είναι απαραίτητα και για τα συσκευασμένα κρέατα, διότι μπορεί να είναι εξωτερικά μολυσμένα με επικίνδυνα βακτήρια όπως το καμπυλοβακτηρίδιο, κατά τον δρα Χάμφρι.

* Βάζουμε πολλά τρόφιμα μαζί. Κάθε τρόφιμο, είτε μαγειρεμένο είτε ωμό (π.χ. τυρί, ζαμπόν), πρέπει να τοποθετείται σε ξεχωριστό δοχείο που θα κλείνει καλά, συνιστά ο καθηγητής.

Το μαγειρεμένο ψάρι, λ.χ. , πρέπει να φυλάσσεται σε ξεχωριστό δοχείο από τις μαγειρεμένες πατάτες ή τα καρότα, διότι καθένα από αυτά αλλοιώνεται με διαφορετικό ρυθμό.

* Δεν πλένουμε τα φρούτα και τα λαχανικά. «Συνηθίζουμε να παραβλέπουμε τον ρόλο των φυτικών προϊόντων στην εξάπλωση βακτηριακών λοιμώξεων, αλλά γεγονός παραμένει πως και από αυτά μπορούμε να πάθουμε τροφική δηλητηρίαση», υπογραμμίζει ο δρ Χάμφρι.

Και συνιστά να πλένουμε καλά τα φρούτα και τα λαχανικά πριν τα βάλουμε στο ψυγείο, σε ξεχωριστό, καλά κλεισμένο χώρο, όπου μόνο αυτά θα μπαίνουν.

* Τρώμε το φαγητό μετά από πολλές μέρες. Τα επεξεργασμένα τρόφιμα (λ.χ. γάλα μακράς διαρκείας, κονσέρβες κ.τ.λ.) περιέχουν ολοένα λιγότερα συντηρητικά, γι’ αυτό και τα περισσότερα αναγράφουν πως μετά το άνοιγμα πρέπει να καταναλώνονται εντός τριών ημερών.

«Ο κανόνας αυτός πρέπει να τηρείται ευλαβικά και όχι να βασιζόμαστε στη μυρωδιά ενός τροφίμου για να αποφασίσουμε εάν είναι ασφαλές ή όχι», συνιστά ο δρ Χάμφρι.