Το μαγικό νόμισμα και εννέα άλλες ευφάνταστες προτάσεις για το πρόβλημα του χρέους

Θα μπορούσε η πώληση του Αγάλματος της Ελευθερίας να αποτρέψει το χρέος των ΗΠΑ να «χτυπήσει ταβάνι».
Του Peter Coy
Υπάρχουν τουλάχιστον εννέα τρόποι που οι ΗΠΑ μπορούν να αποφύγουν την πρόσκρουση με το ταβάνι του χρέους, εκτός από αυτόν τον ένα για τον οποίο όλοι μιλούν τον τελευταίο καιρό, δηλαδή την κοπή ενός κέρματος πλατίνας αξίας ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων. Όχι απαραίτητα εννιά καλύτεροι τρόποι, για να πούμε την αλήθεια. Το τέχνασμα με το κέρμα, γεμάτο νομισματική παραδοξότητα, αξίζει σίγουρα όλο το θόρυβο που έχει δημιουργηθεί γύρω από αυτό. Θα μπορούσε ίσως να πάρει μέρος και σε κάποια ταινία της σειράς National Treasure με τον Nicolas Cage. Ο εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Jay Carney αρνήθηκε να αποκλείσει την περίπτωση ενός κέρματος ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων σε μία συνέντευξη τύπου στις 9 Ιανουαρίου, δίνοντας το έναυσμα για ένα νέο κύκλο συζητήσεων στην μπλογκόσφαιρα.

Ωστόσο, εάν για κάποιο λόγο η ιδέα του νομίσματος του ενός τρισ. δεν ευοδωθεί -ας πούμε, επειδή το Νομισματοκοπείο των ΗΠΑ δεν μπορεί να βρει έναν τρόπο να στριμώξει 12 μηδενικά σε ένα τόσο μικρό χώρο, υπάρχουν πολλές εναλλακτικές λύσεις που κυμαίνονται από ενδιαφέρουσες μέχρι αδιανόητες. Πάμε λοιπόν:

Όχι ένα κέρμα, αλλά πολλά. Ένα κέρμα ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων είναι τόσο ακριβό που μόνο η Federal Reserve θα μπορούσε υποθετικά να το αγοράσει από το υπουργείο Οικονομικών. Αλλά ας υποθέσουμε ότι η κυβέρνηση κόβει μία σειρά από κέρματα αξίας 50 εκατομμυρίων δολαρίων το καθένα. Ας πούμε, 20.000 από αυτά, τα οποία αθροιστικά θα μας κάνουν ένα τρισεκατομμύριο δολάρια. Ο Greg Ip του Economist λέει ο οικονομολόγος του Πανεπιστημίου του Yale Gary Gorton έχει αναλύσει αυτή την ιδέα. Το υπουργείο Οικονομικών θα μπορούσε να πουλήσει τα κέρματα στους οικονομικούς διευθυντές εταιρειών που θέλουν «έναν ακίνδυνο, ρευστό τρόπο για να αποταμιεύσουν μετρητά χωρίς κίνδυνο αρνητικών αποδόσεων», γράφει ο Ip. Τα κέρματα θα μπορούσαν πιθανότατα να φυλάσσονται σε θησαυροφυλάκιο της Fed, λέει ο Ip, γιατί «αν ένα τέτοιο κέρμα γλιστρήσει από τα χέρια ενός CFO και πέσει στη σχάρα του υπόνομου, αυτό θα ήταν πραγματική καταστροφή».

Το «option που λήγει». Το δημόσιο πουλάει στη Federal Reserve ένα option που αντιπροσωπεύει την αγορά ενός κομματιού ακίνητης δημόσιας περιουσίας αξίας 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων ή περίπου τόσο. Η Fed θα πιστώσει τα χρήματα στο λογαριασμό της κυβέρνησης. Αυτή είναι στενή ξαδέλφη της ιδέας του κέρματος, με τη διαφορά ότι έχει να κάνει με ακίνητη περιουσία και χρησιμοποιεί ένα option που θα λήξει, αφού το Κογκρέσο κάποια στιγμή θα αυξήσει το όριο του χρέους. Ο Jack Walsh, συνταγματολόγος της Νομικής Σχολής του Yale, περιέγραψε την ιδέα αυτή σε ένα κομμάτι για το CNN Opinion (Τι τους έχει πιάσει όλους αυτούς τους ακαδημαϊκούς από το Yale;)

Πληρωμή εξόδων με IOU. Το δημόσιο μπορεί να πληρώσει με IOU («scrip») αντί με μετρητά «κυβερνητικούς υπαλλήλους, προμηθευτές συστημάτων αμύνης, παρόχους υπηρεσιών υγείας και περίθαλψης, παραλήπτες Κοινωνικής Ασφάλισης και άλλους», έγραφε ο καθηγητής νομικής στο University of Southern California Edward Kleinbard στις 10 Ιανουαρίου στους New York Times. Με τη μέθοδο αυτή θα εξοικονομηθούν πολύτιμα δολάρια για πληρωμές τόκων του χρέους. Οι τράπεζες θα μπορούσαν να αγοράσουν τα scrip από τους κατόχους αντί μετρητών, αν και υποτίθεται λιγότερο από 100 σεντς στο δολάριο. Υπάρχει ωστόσο το εξής μικρό πρόβλημα: είναι παράνομο σύμφωνα με το νόμο. Αλλά ο Kleinbard είναι βέβαιος ότι ο πρόεδρος θα κατάφερνε αν ήθελε να παρακάμψει την εφαρμογή του συγκεκριμένου νόμου. Ο Ρίτσαρντ Νίξον είχε πει κάποτε: «Όταν το κάνει ο Πρόεδρος, τότε αυτό σημαίνει ότι δεν είναι παράνομο».

Διάσωση από την 14η Τροπολογία. Οι ενορχηστρωτές της στρατηγικής αυτής κατά την τελευταία προσπάθεια αποφυγής παραβίασης του χρεωστικού ορίου το 2011 έχουν επιστρέψει. Αυτή η διάσημη τροπολογία, που επικυρώθηκε το 1868, εγγυάται ίση προστασία. Αλλά είναι το ελάχιστα γνωστό Section 4 που έχει κάνει διάφορες καρδιές να σκιρτήσουν. Λέει, «η εγκυρότητα του δημόσιου χρέους... δεν πρέπει να αμφισβητηθεί». Στην πραγματικότητα, ο καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Σικάγο Eric Posner πιστεύει ότι ο Obama δεν χρειάζεται καν την 14η Τροπολογία. Πρέπει απλώς να δείξει ότι έχει τη συνταγματική ευθύνη να επιλέξει όταν το Κογκρέσο δίνει «αντιφατικές οδηγίες»: Δαπάνησε Χ και βάλε φόρο Υ, αλλά μην δανείζεσαι, όταν το Χ είναι μεγαλύτερο του Υ. Επικαλούμενος τον Πρόεδρο Teddy Roosevelt στο Slate, ο Posner γράφει ότι ο Πρόεδρος «δεν θα πρέπει να χτυπά νευρικά το πόδι, περιμένοντας τους νομοθέτες να οργανωθούν». Και δίνει την απόδειξη: «Τώρα είναι η στιγμή γι ΄αυτόν να κουνήσει το μαγικό ραβδί και να αυξήσει το ανώτατο όριο του χρέους από μόνος του».

Πούλα το χρυσό. Οι ΗΠΑ διαθέτουν 5.000 τόνους χρυσού στο Fort Knox. Αυτό θα πρέπει να καλύπτει τα έξοδά μας για λίγο καιρό. Το καλό με το χρυσό είναι ότι είναι "ευκίνητος", υπάρχει μια έτοιμη αγορά για αυτόν. Το ίδιο συμβαίνει με τα ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια και τα φοιτητικά δάνεια. Το Υπουργείο Οικονομικών απεχθάνεται αυτή την ιδέα. «Μια οικογένεια που αγωνίζεται να ανταπεξέλθει στη μηνιαία δόση του στεγαστικού θα μπορούσε να επιχειρήσει να πουλήσει όλα τα υπάρχοντά της μέσα σε μια εβδομάδα οργανώνοντας παζάρι στο γκαράζ του σπιτιού της ή στο Διαδίκτυο», αλλά όταν θα έρθει η επόμενη δόση θα έχουν εξαφανιστεί όλα της τα πράγματα», προειδοποιεί το Υπουργείο. Κρίμα.

Ρευστοποίησε τη Lady Liberty. Ακόμα κι αν τα ρευστά περιουσιακά στοιχεία, όπως ο χρυσός εξαντληθούν, σκεφτείτε όλα τα μη ρευστοποιήσιμα περιουσιακά στοιχεία που κατέχει το κράτος διαθέτει και δεν αξιοποιεί. Φανταστείτε μία διαφήμιση που δείχνει το Μισό Τρούλο του Yosemite National Park ή το Άγαλμα της Ελευθερίας ντυμένο με το τελευταίο μοντελάκι του Ralph Lauren ή του Balenciaga. Η ιδέα Saving the Dream plan του Heritage Foundation ωχριά μπροστά σε αυτή: πώληση παγίων «περίπου 260 δισ. δολαρίων σε μία δεκαπενταετία» συμπεριλαμβανομένων «ακίνητης περιουσίας, μεταλλευτικών δικαιωμάτων, ηλεκτρομαγνητικού φάσματος, εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας».

Μιμηθείτε την Ελλάδα. Οι Έλληνες "αναδιάρθρωσαν" το χρέος τους πέρυσι. Αυτός είναι ο ωραίος τρόπος για να το θέσει κανείς. Ο μη-ωραίος τρόπος ήταν που έπρεπε οι πιστωτές  να καταπιούν μία μερική χρεοκοπία. Σημείωμα προς Jack Lew: Δεν μπορείς να ξεπεράσεις το όριο του χρέους αν δεν χρωστάς πλέον τα λεφτά.

Ένταξη. Οι φτωχότερες χώρες του κόσμου δεν χρειάζεται καν να διαπραγματευτούν το χρέος τους. Η κατάστασή τους είναι τόσο απελπιστική που το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Παγκόσμια Τράπεζα και άλλοι επίσημοι δανειστές απλά παραγράφουν τα χρέη τους χαρίζοντάς τους τα δάνεια. Αυτό λέγεται Πρωτοβουλία υπέρ Υπερχρεωμένων Φτωχών Χωρών. Αν οι ΗΠΑ κάνουν αίτηση και γίνει αποδεκτή, θα ενταχθούν στην ίδια ομάδα παρέα με το Αφγανιστάν, την Αιθιοπία, την Αϊτή, τη Ζάμπια και άλλες.

Ισοσκελισμός του προϋπολογισμού.Το χρέος των ΗΠΑ δεν θα χτυπήσει ταβάνι αν οι δαπάνες περικοπούν έως το επίπεδο των εσόδων. Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα υποστηρίζει εδώ και χρόνια μία ισοσκελισμένη τροποποίηση του προϋπολογισμού. Βέβαια, αυτός είναι περισσότερο ένας μεσοπρόθεσμος στόχος. Οικονομικοί αναλυτές λένε ότι ο απότομος ισοσκελισμός του προϋπολογισμού μέχρι το τέλος του Φεβρουαρίου θα κλείσει ένα μεγάλο κομμάτι του Δημοσίου και θα ρίξει την οικονομία σε σοβαρή ύφεση. Αυτό δεν θα ήταν το ιδανικό αποτέλεσμα.
 

Στην πραγματικότητα υπάρχει και μια 10η επιλογή, σύμφωνα με την οποία το Κογκρέσο ψηφίζει να αυξηθεί το ανώτατο όριο του χρέους κάποια στιγμή μέσα στις επόμενες εβδομάδες, καθιστώντας άμεσα όλες τις υποθέσεις ανεφάρμοστες. Αλλά αυτή ως σκέψη είναι παραγραβηγμένη.