Καταστροφική για την εθνική μας οικονομία ενδεχόμενη έξοδος από τη ζώνη του ευρώ.

Γράφει ο Κώστας Πλαγάκος, οικονομολόγος - πρόεδρος δημοτικού συμβουλίου Χαλκηδόνος


H φημολογία των τελευταίων ημερών αναφορικά με την έξοδο της Ελλάδας από τη ζώνη του ευρώ και την επιστροφή της στη δραχμή προσφέρεται για την καταγραφή ορισμένων σκέψεων.

Η υιοθέτηση του ευρώ πριν από δέκα χρόνια συνδέθηκε, δίκαια, στη συνείδηση των περισσοτέρων με την αύξηση των τιμών, δηλαδή με την ακρίβεια. Επομένως... είναι πιθανό πολλοί συμπολίτες μας να εύχονται ή τουλάχιστον να μην έχουν αντιρρήσεις για την κατάργηση του ευρώ και την επιστροφή στη δραχμή. Να σημειωθεί βέβαια ότι η αξιωματική αντιπολίτευση, παρά την έντονη αντίθεσή της στο μνημόνιο και γενικά στην οικονομική πολιτική της κυβέρνησης, δεν υποστηρίζει την έξοδο από την ευρωζώνη και δεν πρεσβεύει την επιστροφή στο εθνικό μας νόμισμα.


Τα επιχειρήματα όσων υποστηρίζουν την εγκατάλειψη του ευρώ περιστρέφονται γύρω από τη δυνατότητα υποτίμησης της δραχμής, εάν επανεισαχθεί ως εθνικό νόμισμα. Η δυνατότητα αυτή δεν υπάρχει με το ευρώ, διότι το ευρώ δεν εκδίδεται από την Τράπεζα της Ελλάδος αλλά από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, η εισαγωγή της δραχμής πρέπει να συνοδευτεί από μια γενναία υποτίμηση, ώστε έτσι να γίνει φθηνό νόμισμα και τα ελληνικά εμπορεύματα να καταστούν φθηνότερα και ελκυστικότερα στο εξωτερικό, δηλαδή να αυξηθούν οι εξαγωγές των ελληνικών εμπορευμάτων. Το ίδιο αναμένεται να γίνει με τις υπηρεσίες, π.χ. τον ελληνικό τουρισμό, ο οποίος θα προσελκύει πλέον ολοένα και περισσότερους ξένους τουρίστες. Έτσι, θα αρχίσει να εισρέει συνάλλαγμα στη χώρα μας, να τονώνεται η οικονομία και να συγκεντρώνονται ευκολότερα τα χρήματα που απαιτούνται για την αποπληρωμή του εθνικού χρέους.

Χωρίς να είναι στις προθέσεις μου να υπερασπιστώ την είσοδο της Ελλάδας στην ευρωζώνη και τον αμφιλεγόμενο τρόπο της εισόδου της πριν από δέκα χρόνια, εκτιμώ ότι η άποψη περί επιστροφής στη δραχμή εμφανίζεται μεν επιφανειακά ορθή, αλλά στην πραγματικότητα είναι εσφαλμένη, διότι δεν λαμβάνει υπόψιν της τον τρόπο που θα λειτουργήσει στην πράξη η επιστροφή στη δραχμή και συνεπώς αγνοεί τις συνέπειες αυτού του εγχειρήματος σε όλη τους την έκταση.

α) Εφόσον αληθεύει ότι εδώ και μερικά χρόνια στην Ελλάδα δεν υπάρχει αξιόλογη και ανταγωνιστική αγροτική, βιοτεχνική και βιομηχανική παραγωγή και τα εργοστάσια συνεχίζουν να κλείνουν, πώς είναι δυνατό να ελπίζουμε ότι θα αυξηθούν οι ελληνικές εξαγωγές; Πρέπει να αναλογιστούμε, ποια ελληνικά αγαθά και υπηρεσίες θα προτιμήσουν να αγοράσουν οι εύποροι λαοί και σε πόσο μεγάλη ποσότητα, αν επαναφέρουμε τη δραχμή, ώστε να αξίζει η εγκατάλειψη του ευρώ; Αυτή η άποψη θα είχε αξία αν η Ελλάδα έσφυζε από παραγωγή, η οποία έμενε απούλητη επειδή ήταν ακριβή. Όταν όμως ακόμη και τα είδη ένδυσης και υπόδησης παράγονται στο μεγαλύτερο μέρος τους στις χώρες χαμηλού εργατικού κόστους και η Ελλάδα έφθασε να εισάγει ακόμη και αγροτικά προϊόντα, είναι φανερό ότι δεν υπάρχει ποσοτικά μεγάλη παραγωγή, η οποία θα μπορούσε να πουληθεί με εξαγωγές στο εξωτερικό, αν υπήρχε η δραχμή.

Επομένως, η ύπαρξη του ευρώ δεν εμποδίζει τις ελληνικές εξαγωγές στον βαθμό που ενδεχομένως πιστεύουν πολλοί από εμάς, η δε επιστροφή της δραχμής δεν θα διορθώσει την κατάσταση. Άλλωστε, ας θυμηθούμε ότι η αποβιομηχάνιση της Βορείου Ελλάδος με τη μετεγκατάσταση των εργοστασίων στα Βαλκάνια και η συνακόλουθη συρρίκνωση των ελληνικών εξαγωγών στη δεκαετία του ’90 άρχισε επί δραχμής και όχι επί ευρώ.

β) Η επαναφορά της δραχμής ασφαλώς δεν θα γίνει στην ισοτιμία 1 ευρώ προς 340,75 δραχμές που ίσχυε το 2001, αλλά σε πολύ δυσμενέστερη, π.χ. 1 ευρώ προς 500 ή 1 ευρώ προς 600 δρχ. Αυτό άλλωστε είναι το επιχείρημα όσων υποστηρίζουν την επιστροφή στη δραχμή, δηλαδή η δυνατότητα υποτίμησης.

Ζώντας με μια υποτιμημένη δραχμή η ζωή μας θα γίνει πολύ ακριβότερη από ό,τι είναι σήμερα, διότι τα ξένα προϊόντα θα εισάγονται στην Ελλάδα με πληρωμή ευρώ, δηλαδή συναλλάγματος, και ο έλληνας καταναλωτής θα πρέπει να ξοδεύει πάρα πολλές δραχμές, π.χ. 500 ή 600, για να αγοράσει ένα αγαθό που κοστίζει 1 ευρώ. Έτσι, θα μειωθεί σημαντικά η αξία των χρημάτων μας, ακόμη και αν δεν ακολουθήσουν και άλλες περικοπές μισθών.

γ) Δεδομένης της ανεύθυνης οικονομικής πολιτικής που επί δεκαετίες οδήγησε στο παρόν σημείο τη χώρα, κανείς δεν μας εγγυάται ότι, αν επανέλθει η δραχμή, η όποια κυβέρνηση δεν θα προσφύγει στην εύκολη λύση, στην εκτύπωση και έκδοση νέων χαρτονομισμάτων, ώστε να κυκλοφορεί άφθονο χρήμα στην αγορά, το οποίο όμως δεν θα έχει αντίκρισμα. Αυτό δεν είναι φανταστικό σενάριο, διότι συνέβη επανειλημμένως και στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες με αδύναμες ηθικά ηγεσίες, που δεν μπορούσαν να αντισταθούν στις πρόσκαιρες δυσχέρειες και να υλοποιήσουν τη μακροπρόθεσμη ανάκαμψη της οικονομίας.

Έτσι, θα αυξηθεί ο πληθωρισμός και το κόστος ζωής θα γίνει ακριβότερο. Δηλαδή, και πάλι θα μειωθεί σημαντικά η αξία των χρημάτων μας και θα γίνουμε ουσιαστικά φτωχότεροι. Ας αναλογιστούμε ότι στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια τα νομίσματα είχαν μεγάλη ονομαστική αλλά μηδαμινή πραγματική αξία.

δ) Η επιστροφή στη δραχμή θα ευνοήσει όσους εξήγαγαν τα χρήματά τους σε τράπεζες του εξωτερικού, διότι τα δικά τους χρήματα δεν θα μετατραπούν σε δραχμές αλλά θα συνεχίσουν να είναι ευρώ. Έτσι, έχοντας σκληρό συνάλλαγμα θα μπορούν να αγοράζουν σε χαμηλές τιμές αξιόλογα ακίνητα και γενικώς να ζούνε πολύ πιο άνετα από τους υπόλοιπους. Οι υπόλοιποι Έλληνες που θα έχουν μόνο δραχμές θα αντιμετωπίζουν τους έχοντες ευρώ ως θείο δώρο, όπως γινόταν με τους τουρίστες από τις ευρωπαϊκές χώρες και τις ΗΠΑ ή τους έλληνες μετανάστες που επαναπάτριζαν τις οικονομίες τους πριν από λίγες δεκαετίες, όταν ήταν χαμηλό το βιοτικό επίπεδο του ελληνικού λαού και η είσπραξη μάρκων ή δολαρίων ήταν πολύ σημαντική για μια ελληνική οικογένεια.

Ακόμη και αν ήταν εσφαλμένη η υιοθέτηση του ευρώ από την Ελλάδα, σήμερα η εγκατάλειψή του θα έχει δυσμενέστερες επιπτώσεις από αυτές που αρχίσαμε να βιώνουμε λόγω της αυστηρής οικονομικής πολιτικής. Η επιστροφή στη δραχμή θα υποβαθμίσει περισσότερο το βιοτικό μας επίπεδο από ό,τι τα σκληρά μέτρα που έλαβε ή σχεδιάζει να λάβει η κυβέρνηση. Η εκτίμηση αυτή αρχικά ίσως και να ακούγεται απόλυτη και πιθανόν αβάσιμη, αλλά αρχίζει να αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα αν υποθέσουμε ότι τον επόμενο μήνα εισπράττουμε μόνο δραχμές. Πόσες δραχμές; Τι θα μπορούσαμε να αγοράσουμε με αυτές; Και τι αξία θα είχαν εκτός Ελλάδος; Είναι μερικοί μόνο από τους προβληματισμούς που θα πρέπει να μας απασχολήσουν.