Οι εξελίξεις στο θέμα των Σκοπίων





Του Δημήτρη Γαρούφα*

Στη χώρα μας λειτουργούμε με τη λογική του εκκρεμούς και στα εθνικά μας θέματα κι΄ έτσι από τα συλλαλητήρια του 1992-94 για την μη αναγνώριση των Σκοπίων με το όνομα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ περάσαμε στο άλλο άκρο της αγνόησης του θέματος και ξανασχοληθήκαμε ουσιαστικά με το θέμα λόγω της επιδιωκόμενης ένταξης της FYROM στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε και των αμετροεπών δηλώσεων του πρωθυπουργού της Ν.Γκρούεφσκυ τα τελευταία χρόνια.

Προεισαγωγικά πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι στο συγκεκριμένο θέμα έλειπε η στρατηγική από τη χώρα μας.. Για 50-60 χρόνια ανεχόμασταν, με κάποιες...
 διπλωματικές διαμαρτυρίες ,την ύπαρξη του κρατιδίου με την ονομασία «Μακεδονία» στο πλαίσιο της Γιουγκοσλαβίας ενώ -πέραν της ονομασίας- συστηματικά παραβίαζε( εμφανώς τουλάχιστον στην πρώτη 20ετια της ύπαρξης του) τα ανθρώπινα δικαιώματα για τους Ελληνικής καταγωγής πολίτες με δημεύσεις περιουσιών, με εκτοπίσεις και αλλαγές ονοματεπωνύμων και έμμεσα εκδιώξεις στην Ελλάδα(περίπτωση 3.500 Σαρακατσάνων που την περίοδο 1955-1968 «έφυγαν» από Σκόπια και εγκαταστάθηκαν στο Δήμο Ελευθερίου-Κορδελιού Θεσσαλονίκης)).Ακόμη κι΄ όταν αυτονομήθηκε το 1991 και έγινε πιο ορατό το πρόβλημα δεν κάναμε όσα έπρεπε τότε με στρατηγική και ρεαλισμό, για επίλυση του προβλήματος της ονομασίας όσο ακόμη κυβερνούσαν στα Σκόπια «ρεαλιστές» πολιτικοί. Κι΄ έτσι ενώ στα Βαλκάνια ουσιαστικά είμαστε οι μόνοι που θέλουμε να παραμείνει βιώσιμο αυτό το κράτος δεν καταφέραμε να προβάλλουμε αποτελεσματικά διεθνώς, αλλά και στους κατοίκους του, τις θέσεις μας που ταυτίζονται με την ιστορική αλήθεια αλλά και την ευαισθησία μας στο θέμα της ονομασίας κι ότι η ευρωπαϊκή τους προοπτική επιβάλλει να απεγκλωβιστούν από τις παρωπίδες του παρελθόντος και να ατενίσουν το μέλλον στηριζόμενοι στην συνεργασία με την Ελλάδα με ονομασία που θα σέβεται και την Ελληνική ευαισθησία.

Επιγραμματικά επισημαίνω ότι σήμερα στη FYROM μεγάλο μέρος των ξένων επενδύσεων είναι από Ελλάδα, η ανεργία ανέρχεται στο 35-40%, η ανασφάλεια εντείνεται κι΄ οι σχέσεις Αλβανών και Σλάβων ,που διέρχονται περίοδο ύφεσης , θα οδηγηθούν σε έκρηξη στο μέλλον και αυτό το κράτος θα μπορεί να λειτουργεί μόνο υπό συνεχή εποπτεία ως προτεκτοράτο των HΠΑ…Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι τον Νοέμβριο του 2003 που βρισκόμουν στα Σκόπια, επικεφαλής αντιπροσωπείας του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης για σεμινάριο σε δικηγόρους των Σκοπίων, σε εφαρμογή της συμφωνίας της Αχρίδας εκείνο τον μήνα απολύονταν από το Υπουργείο Οικονομικών περίπου 300 Σλάβοι υπάλληλοι και προσλαμβάνονταν αντίστοιχα Αλβανοί, για να υπάρχει η δέουσα αναλογία που επέβαλλε η συνθήκη της Αχρίδας, γεγονός που αντιμετωπίζονταν από τους σλαβόφωνους συνομιλητές μου με εκδηλώσεις οργής και οι οποίοι μου έλεγαν ότι η Αλβανική συνοικία των Σκοπίων μετά τις 6μ.μ.είναι απροσπέλαστη για τους Σλάβους.

Την ίδια εποχή η γειτονική Βουλγαρία με μεθοδικότητα χάραζε στρατηγική για μετά 30-40 χρόνια αξιοποιώντας και τον πόθο των κατοίκων της FYROM να αποκτήσουν διαβατήριο χώρας- μέλους της Ε.Ε. ΄Έτσι λόγω της ένταξης της Βουλγαρίας στην Ε.Ε ,από 1-1- 2007,χιλιάδες Σλάβοι των Σκοπίων , πριν και μετά, επικαλούμενοι Βουλγαρική καταγωγή ζητούν και αποκτούν Βουλγαρική υπηκοότητα(μεταξύ αυτών και τ. πρωθυπουργός της FYROM που ζήτησε μάλιστα να διοριστεί Πρεσβευτής της Βουλγαρίας στα Σκόπια)),ενώ παράλληλα η Ρουμανία προσπαθεί να οικειοποιηθεί τους Βλαχόφωνους της FYROM παρέχοντας κάθε χρόνο δεκάδες υποτροφίες για σπουδές σε Ρουμανικά ΑΕΙ.

Παράλληλα την ίδια περίοδο μεγάλο μέρος των νέων των Σκοπίων ζητούσε να μάθει Ελληνικά( για να έχουν πιθανότητες πρόσληψης στις Ελληνικές επιχειρήσεις που λειτουργούν εκεί) αλλά η Ελληνική πολιτεία δεν επεδίωξε την δημιουργία ενός φορέα(κάτι σαν το Γαλλικό Ινστιτούτο η το Ινστιτούτο Γκαίτε)που θα μπορούσε να αναλάβει την προώθηση της διδασκαλίας της Ελληνικής γλώσσας και στα Σκόπια αλλά και σε όλα τα Βαλκάνια(υπάρχουν βέβαια ιδιωτικά φροντιστήρια που συντηρούν με ιεραποστολικό ζήλο σωματεία από Ελλάδα ) κι΄ έτσι η Ελλάδα έχασε μοναδική ευκαιρία να κάνει την Ελληνική γλώσσα, γλώσσα εργασίας στα Βαλκάνια.. .Παράλληλα, κι ενώ η Βουλγαρία υλοποιεί εδώ και 20 χρόνια πρόγραμμα παροχής υποτροφιών σε νέους των Σκοπίων για σπουδές σε Βουλγαρικά ΑΕΙ και ενθαρρύνει αδελφοποιήσεις πόλεων της Βουλγαρίας με πόλεις της ανατολικής πλευράς της FYROM , η Ελλάδα ισχυρίζονταν ότι δεν έχει χρήματα… για παροχή υποτροφιών σε παιδιά ομογενών από Σκόπια(έδινε ετησίως 3-4 υποτροφίες ενώ η Ρουμανία έδινε πάνω από 60 προσπαθώντας να οικειοποιηθεί τους βλαχόφωνους..).

Θα μπορούσα «μετά λόγου γνώσεως»να πω πολύ περισσότερα αλλά δεν είναι στόχος μου να καταδείξω την διαχρονική ολιγωρία της Ελληνικής πολιτείας.

Στην παρούσα φάση υπάρχει στασιμότητα στο θέμα της εξεύρεσης λύσης στο θέμα της ονομασίας κι΄ αυτό γιατί η κυβέρνηση των Σκοπίων επιδεικνύει έναν παραληρηματικό εθνικισμό φτάνοντας στο σημείο να γεμίζει τις πλατείες με αγάλματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και του Φιλίππου. Προσπαθεί καθημερινά να πείσει τους πολίτες ότι για όλα τα δεινά τους(ανεργία, απομόνωση κλπ)φταίει η Ελλάδα και η αλήθεια είναι ότι επιτυχώς κάνει πλύση εγκεφάλου στους πολίτες γιατί λειτουργεί με Σταλινική νοοτροπία και κάθε αντίθετη φωνή που έχει κάποια εμβέλεια απομονώνεται. Είναι αλήθεια ότι στο παρελθόν έγιναν προτάσεις από ΗΠΑ και Ε.Ε για συμφωνία σε λύση με βάση πρόταση που είχε ετοιμάσει ο ειδικός μεσολαβητής του ΟΗΕ κ.Νίμιτς σύμφωνα με την οποία η ονομασία της FYROM θα μπορούσε να ήταν «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας» η «Δημοκρατία της Μακεδονίας του Βαρδάρη» που φαίνεται ότι μάλλον κατ΄ αρχήν συζητούσε η χώρα μας ως ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό.. υπό τον όρο η ονομασία να είναι για κάθε χρήση(erga omnes).

Η χώρα μας προς το παρόν κερδίζει χρόνο και βγαίνει από το αδιέξοδο λόγω της αδιαλλαξίας της κυβέρνησης των Σκοπίων που δυναμιτίζει κάθε λύση. Παλιότερα η κυβέρνηση της FYROM συζητούσε για συμφωνία σε ονομασία σε πρώτη φάση, παροχή συναίνεσης από Ελλάδα για ένταξη των Σκοπίων σε ΝΑΤΟ, Ε.Ε κλπ και σε βάθος χρόνου συζήτηση για το εύρος χρήσης της ονομασίας ενώ ο πρωθυπουργός των Σκοπίων δήλωνε ότι ακόμη κι αυτή την ονομασία θα την θέσει σε δημοψήφισμα κι΄ ο ίδιος θα την καταψηφίσει… φυσικά τέτοια λύση θα ήταν αδιανόητη για την Ελλάδα.

Πιστεύω ότι η λύση θα αργήσει(εκτός αν πιέσει ο Αλβανικός παράγοντας με απειλή απόσχισης) γιατί η Ε.Ε και οι ΗΠΑ δεν πιέζουν πραγματικά την ηγεσία των Σκοπίων για εξεύρεση λύσης ενώ παράλληλα η ηγεσία των Σκοπίων είναι δέσμια του εθνικιστικού παραληρήματος που η ίδια καλλιέργησε και σε κάθε περίπτωση θα χρειαστεί χρόνος για αποφόρτιση του κλίματος και ίσως και αλλαγή ηγεσίας στα Σκόπια ως προαπαιτούμενο για την ύπαρξη λύσης…

Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα πριν δώσει συγκατάθεση για ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ και έναρξη διαδικασίας σύνδεσης με Ε.Ε, πρέπει να έχει πετύχει λύση με ονομασία της FYROM που δεν θα θίγει την εθνική ευαισθησία και με πρόβλεψη υποχρεωτικής χρήσης αυτής της ονομασίας άμεσα και για κάθε χρήση(erga omnes) ενώ δεν θα αναγνωρίζεται «μακεδονική» εθνότητα και γλώσσα. Κάθε άλλη υποχώρηση θα αποτελέσει εγκληματικό λάθος για τη χώρα μας και θα προκαλέσει λαϊκές αντιδράσεις.

Χρειάζεται ψυχραιμία, μακρόχρονος σχεδιασμός και στρατηγική και στο πλαίσιο αυτό πρέπει να υπάρξει στήριξη των «ρεαλιστικών»- φιλοευρωπαικών δυνάμεων στη FYROM, προβολή της Ευρωπαϊκής προοπτικής αλλά κυρίως με αποφασιστικότητα συχνή υπόμνηση σε Ε.Ε, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ ότι η συνεχιζόμενη ανοχή προς τους εξτρεμιστές των Σκοπίων(ήδη για τον εξτρεμισμό των Σκοπίων διαμαρτυρήθηκε έντονα και η Βουλγαρία κατ΄ επανάληψη τα τελευταία χρόνια ) λειτουργεί αποσταθεροποιητικά για όλα τα Βαλκάνια κι΄ ότι πρέπει να υπάρξει λύση σύμφωνη με την ιστορία της περιοχής που δεν θα επιτρέπει στην FYROM καλλιέργεια αλυτρωτισμού και οικειοποίηση ονομασίας η συμβόλων που ανήκουν σε γειτονικούς λαούς.

* Διετέλεσε πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσ/νίκης την περίοδο 2005-2008, συγγραφέας των βιβλίων «όραμα και στρατηγική για τον Ελληνισμό στα Βαλκάνια» εκδ.Κυρομανος-Θεσ/νικη 1996 και «Με ανοιχτούς ορίζοντες» εκδ.Ερωδιός-Θεσ/νικη 2006 που αναφέρονται σε θέματα βαλκανικής συνεργασίας.

ΠΗΓΗtaxalia