Αυτή η εικόνα, είναι αξιοσημείωτη. Ακόμα πιο εκπληκτικό, ο καμβάς είναι μηχανογραφημένος με άρθρα της WIKIPEDIA.Πατώντας κλικ στο πρόσωπο του εικονογραφημένου-ης, μπορείτε να μάθετε την ιστορία του και το ποιός πραγματικά είναι. Στείλτε μας ένα e mail , για να σας δώσουμε τον σύνδεσμο. O BLOGGER
KΑΛΟΣΩΡΙΣΑΤΕ
ΤΟ e mail μας : billdedidis@gmail.com ΤO blog μας EΠΙ ΠΑΝΤΟΣ ΕΠΙΣΤΗΤΟΥ
ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΟΥ BLOGGER- WHO IS WHO
- ΔΕΔΙΔΗΣ Ν. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
- Τhessaloniki, Thessaloniki, Greece
- Τίποτα στη ζωή , δεν σου χαρίζεται. Το κάθε τι , κατακτιέται με πολύ κόπο και αγώνα .
Τετάρτη 18 Ιανουαρίου 2012
ΕΝΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΕ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΑΡΕΣΤΟ ΕΡΓΟ
1ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΤΥΡΑΝΩΝ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ
Την ιστορία που θα διαβάστε παρακάτω θα την διηγείται και ένα άγαλμα σε κάποια πλατεία των Τιράνων στο μέλλον.
Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος δηλώνει ότι προτιμά να βαδίζει στην οδό της διαρκούς ταπείνωσης, άλλα έχει ήδη τεκμηριώσει το δικαίωμα στην αθανασία που χορηγούν οι άνθρωποι.
Όχι άδικα. Βρίσκεται στην κορύφωση μιας διαδρομής και στην αρχή ενός μύθου.
Ο Ιεράρχης και ο ηγέτης. Ο ποιμένας και ο μάνατζερ. Είναι ρόλοι και ιδιότητες με δυσδιάκριτες διαχωριστικές γραμμές, αλλά και με σαφή προσανατολισμό.
Ο Αναστάσιος είναι μια γοητευτικά ενδιαφέρουσα προσωπικότητα, επειδή κινείται με δεξιοτεχνία στα όρια που χωρίζουν την πίστη από την διανόηση και τον πραγματικό από τον πνευματικό κόσμο.
Το διαπιστώνεις στη συζήτηση. Ο ιερέας "κλέβει" επιχειρήματα από τον διανοούμενο και οι δύο παραμερίζουν όταν πρόκειται να μιλήσει ο ηγέτης.
Στην συνέντευξη που ακολουθεί συμμετέχουν και οι τρεις. Ο ιεράρχης μιλάει για την πίστη, ο διανοούμενος για την γνώση και ο ηγέτης για πολιτική και διοίκηση.
Ο Αναστάσιος κάνει απολογισμό ζωής και περιγράφει όνειρα και φιλοδοξίες που σκαρφαλώνουν στα βουνά της Αλβανίας.
Μιλάει για τις μάχες απέναντι στον εαυτό του, σε πολιτικά χαρακώματα, μπροστά στον καρκίνο.
Κρίμα, αυτή τη συνέντευξη δεν έπρεπε να την διαβάσετε. Έπρεπε να την ακούσετε.
Η οικογένεια δημιουργήθηκε στην Πρέβεζα. Ο πατέρας ήταν έμπορος και επί πλέον είχε ναυτιλιακές εργασίες, αλλά όταν ήρθε ο βαλκανικός πόλεμος τα άφησε όλα για να ακολουθήσει ως έφεδρος τον Ελληνικό στρατό. Έφυγε λοχίας, γύρισε λοχαγός ως τραυματίας πολέμου.
Η οικογένεια έφυγε για τον Πειραιά. Εκεί γεννήθηκα, στις 4 Νοεμβρίου 1929. οι γιατροί έλεγαν στη μητέρα μου ότι δεν έπρεπε να κρατήσει το παιδί, ήταν αδύναμη και ασθενική.
Εκείνη προσευχόταν να αποκτήσει ένα γερό παιδί. Και πράγματι, ήμουν γερός. Έχω δύο μεγαλύτερα αδέλφια. Η μητέρα έχασε ένα αγόρι στο ενδιάμεσο.συχνά προσεύχομαι για τον αδελφό μου που δεν γνώρισα ποτέ.
Ήταν η μητέρα σας λοιπόν, που σας έδωσε τα πρώτα ερεθίσματα πίστης?
2
Δεν μπορώ να μιλήσω για ένα Ντι Ε Νει που μεταδίδει πίστη, αλλά η μητέρα μου είχε μια έντονη ευσέβεια. Με έπαιρνε μαζί της στην εκκλησία, αλλά τότε έδειχνα μια αντίσταση-στις ολονυκτίες κοιμόμουν. Μετά ήρθε η Κατοχή. Δεν πηγαίναμε σχολείο. Από την Κυψέλη κατεβαίναμε στο Σταθμό Λαρίσης για μαθήματα, σε ένα μικρό δωμάτιο που ήταν αποθήκη μπακαλιάρου. Πώς να παρακολουθήσεις εκεί μέσα αρχαία ελληνικά? Πίστεψα ότι ένας καλύτερος κόσμος θα γεννηθεί, αν κάποιοι δουλέψουν. Κατάλαβα ότι εκείνο που άξιζε στην ζωή ήταν η ελευθερία, η αλληλεγγύη, η αγάπη μεταξύ των ανθρώπων. Κάποιοι συνομήλικοι ακολούθησαν το δρόμο της πολιτικής. Μερικοί άλλοι βρεθήκαμε σε ένα περιβάλλον εκκλησιαστικό και πιστέψαμε ότι μέσα στην πίστη θα βρούμε αυτό που ψάχνουμε.
Εποχή που έδωσε νέο αίμα στις αρτηρίες της Αριστεράς. Τους βλέπατε σαν αντιπάλους?
Ποτέ δεν αισθάνθηκα ότι είναι αντίπλαοι. Απλώς διάλεξαν άλλο δρόμο. Αργότερα, στον εμφύλιο πόλεμο, αντιστεκόμουν στην έννοια της βίας, έλεγα ότι δεν μπορείς έτσι να πετύχεις δικαιοσύνη. Όταν τα προηγούμενα χρόνια οι Γερμανοί βομβάρδιζαν την Αθήνα, ανέβαινα σε μια ταράτσα, γονάτιζα και απελπισμένος ρωτούσα τον Θεό αν υπάρχει. Τον καλούσα να μου δώσει κάποια σημάδια εσωτερικά. Πήγαινα και στην εκκλησία, στην Αγία Ζώνη και άκουγα ένα φλογερό άνθρωπο, τον Γεώργιο Παυλίδη, να μας μεταφέρει τον πόνο και την οδύνη από το αλβανικό μέτωπο. Που να φανταστώ ότι κάποτε θα βάδιζα και εγώ σε εκείνα τα βουνά.
Τελείωσα πρώτος το Γυμνάσιο [με 19 και 9/11] το 1947 και όλοι νόμιζαν ότι θα συνεχίσω στο Πολυτεχνείο. Πήγα στην Θεολογική Σχολή. Ταίριαζε με τους προβληματισμούς μου και την ανάγκη για προσφορά σε μια ταραγμένη κοινωνία στην αυγή της νέας εποχής. Δεν σκεπτόμουν τον εαυτό μου στο ράσο. Τον ήθελα ελεύθερο ανάμεσα στους νέους. Αλλά πριν από όλα αυτά ήρθε ο στρατός…
Τώρα που τα βλέπετε από απόσταση, ο στρατός δεν σας θυμίζει κάπως την εκκλησία? Έχει ιεραρχία, κανόνες, απαιτεί πειθαρχία?
Οι διαφορές τους είναι περισσότερες από τις ομοιότητες, αλλά, τέλος πάντων, στο στρατό είσαι λίγο πιο ελεύθερος, γιατί μπορείς να φύγεις όποτε θέλεις. Εγώ, λοιπόν, πήγα στην Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Ειδικοτήτων, στη Σύρο. Αργότερα έγινα αρχηγός της Σχολής Διαβιβάσεων και όλοι
3
απορούσαν πως ένας θεολόγος κατάφερε να γίνει αρχηγός. Την ίδια εποχή, στην επόμενη σειρά, ήταν και ο κ. Μολυβιάτης, ο νυν Υπουργός Εξωτερικών.
Κάνατε καψώνια στους νέους? Ρίχνατε φυλακές?
Όχι, και αυτό ήταν το παράπονο της σειράς μου. Όταν ήθελαν να κάνουν σκληρά καψώνια στους νεότερους, εγώ τους σταματούσα και παρεπονούντο ότι δεν τους άφηνα να ξεσπάσουν για όσα είχαν υποφέρει από την προηγούμενη σειρά. Ακόμα και στον στρατό, όταν διοικείς με αγάπη και σέβεσαι τον άλλον, τελικά πείθεις. Δεν βλ΄ρπω τα χρόνια του στρατού ως ψαμένα, αλλά ως άσκηση για ωριμότητα. Μας μιλούσαν για εκτίμηση τακτικής καταστάσεως. Ε, ήταν κάτι που το θυμάμαι και το εφήρμοσα στην Αλβανία.
Έφυγε και ο στρατός…
Το 1960 χειροτονήθηκα διάκονος και λίγο αργότερα πήγα, ως εκπρόσωπος της Εκκλησίας της Ελλάδος σε ένα διαχρονιστικό συνέδριο στη ζούγκλα του Μεξικού, για να παρακολουθήσω ιεραποστολές. Γύρισα αποφασισμένος να κάνω κάτι για την Αφρική. Τον Μάιο του 1964 χειροτονήθηκα πρεσβύτερος και το ίδιο απόγευμα έφθγα για την Αφρική.
Το 1964 ανήκει σε μια ταραγμένη περίοδο για τα Ελληνικά πολιτικά πράγματα. Εσείς πως τα παρακολουθείτε όλα αυτά?
Όπως σας είπα, εγώ εκείνη την εποχή ταξίδευα. Γενικά, δεν παρακολουθούσαμε τα πολιτικά. Είχαμε απορροφηθεί από δικές μας κινήσεις με διαφορετικό τρόπο σκέψεως. Ήταν ένας άλλος παράλληλος κόσμος.
Καζαντζάκη διαβάζατε τότε? Συμφωνούσατε με τις αντιδράσεις της Εκκλησίας για το έργο του?
Φυσικά και διάωαζα και μάλιστα αρκετά. Ήταν ένας δυναμικός συγγραφέας που εξέφραζε τις πεποιθήσεις του με δυνατά μυθιστορήματα. Όπως ο Χριστός ξανασταυρώνεται, αλλά, απλώς, δεν άλλαξε τις πεποιθήσεις μου.
Αθλητικά παρακολουθούσατε? Ποια ομάδα υποστηρίζετε τότε?
Ε, φυσικά τον Ολυμπιακό, ως Πειραιώτης. Αλλά, για να πω την αλήθεια, εγώ αγαπούσα ιδιαίτερα το βόλει, το σκάκι και το
4
πινγκ πονγκ. Ήμουν φίλαθλος του Ολυμπιακού, αλλά μετά, στην Αθήνα, έπρεπε να κάνω συμβιβασμούς.
Και οι σχέσεις σας με τις γυναίκες? Είχατε ερωτευτεί?
Μέχρι να γίνω κληρικός αισθάνθηκα ότι κάποιες κοπέλες ήταν πραγματικά πολύ κοντά μου. Αλλά όταν έγινα κληρικός διάλεξα άλλο τρόπο. Ο δρόμος της αγάπης προς ένα πρόσωπο είναι ευλογημένος και οδηγεί στη διαιώνιση της ζωής. Αλλά ο ρόλος μου πλέον ήταν να αγαπώ όλο τον κόσμο.
Η εκκλησία, όμως, θα πρέπει να το παραδεχθείτε, στέκεται με άρνηση ή, καλύτερα με επιφύλαξη απέναντι στη χαρά του έρωτα…
Η Εκκλησία θέτει κάποιους περιορισμούς που πρέπει να βάλλεις στον εαυτό σου για να είσαι υπεύθυνος. Έχει χαθεί ο έρωτας που έχει πιστότητα, έχει γίνει βιαστικός. Που είσαι, αγάπη, που σε χάσαμε στον ερωτισμό και που είσαι έρωτα, που σε χάσαμε στο σεξ.
Ντύνεστε, λοιπόν, τα ράσα, φεύγετε για την Αφρική. Εκεί σας υποδέχεται η ελονοσία και σας βγάζει εκτός πορείας. Μα, δεν ζητήσατε τότε τον λογαριασμό από τον Θεό? Δεν είπατε ένα απελπισμένο Γιατί Θεέ μου, να συμβεί αυτό?
Θυμάμαι την προσευχή μου. Θεέ μου, μπορεί να έχεις πολλές επιφυλάξεις για μένα, αλλά ξέρεις ότι προσπάθησα να σε αγαπήσω. Κοιμήθηκα και την άλλη μέρα ξύπνησα καλά-η ελονοσία, βλέπετε, είναι μια ασθένεια με σκαμπανεβάσματα. Με έσωσαν στη Γενεύη, όπου ήξεραν την θεραπεία. Η Αφρική αρχίζει να απομακρύνεται, αλλά με πλησιάζει η διανόηση. Φεύγω, λοιπόν, για την Γερμανία, για μεταπτυχιακές σπουδές στη Θρησκειολογία, όπου μένω μέχρι το 1969.
Άρα η δικτατορία και η αλλαγή, με τον Ιερώνυμο στην κεφαλή της Εκκλησίας, σας βρίσκει μακριά από τις εξελίξεις?
Όχι και τόσο. Ο Ιερώνυμος με γνώριζε και με εκτιμούσε. Με κάλεσε στην Ελλάδα για να μου προτείνει την ανάληψη της Μητροπόλεως και ενός συντονιστικού ρόλου στην Εκκλησία. Αρνήθηκα λέγοντας ότι από την Γερμανία βλέπουμε αλλιώς τα πράγματα που συμβαίνουν στην Ελλάδα. Είχαμε μια δύσκολη συζήτηση. Τον πίκρανα, βέβαια, τότε, κάποιοι από τους
5
επωνύμους μου ζητούσαν να μείνω λέγοντας ότι έχουμε αναγέννηση στην Εκκλησία της Ελλάδος. Εγώ το έβλεπα ως περιπέτεια.
Αλλά οφείλω να πω κάτι. Νομίζω ότι ο Ιερώνυμος δεν έχει παρουσιαστεί σωστά. Ήταν ένας άνθρωπος με μεγάλο πόνο και όραμα για την Εκκλησία, αλλά με πολιτική αχρωματοψία και είναι θύμα παρεξηγήσεως. Μην ξεχνάμε ότι υπήρχαν δύο δικτατορίες, του Παπαδόπουλου και του Ιωαννίδη. Ο Ιερώνυμος έχει σχέση με την πρώτη. Με την δεύτερη σχετίζονται άλλοι. Ελπίζω κάποτε να αποκαλυφθεί η αλήθεια.
Εσείς πως αντιμετωπίσατε τις εξελίξεις την περίοδο της δικτατορίας? Είστε πλέον καθηγητής πανεπιστημίου και επίσκοπος…
Μέχρι το 1971 έμεινα στο εξωτερικό. Το 1972 με εξέλεξαν Έκτακτο Καθηγητή της Ιστορίας των Θρησκευμάτων. Και τον Νοέμβριο του 1972 με εξέλεξαν τιτουλάριο Επίσκοπο Ανδρούσης. Ως επίσκοπος δεν χρειαζόμουν κυβερνητική έγκριση, δεν είχα κάποια Μητρόπολη. Το 1973, λοιπόν, μόλις είχα επιστρέψει από ένα μεγάλο ταξίδι στην Ασία, πληροφορήθηκα από φοιτητές μου τα γεγονότα της Νομικής. Έσπευσα αμέσως εκεί, μαζί με άλλους φοιτητές και κληρικούς. Κάλυπτα με το ράσο μου χτυπημένους φοιτητές στην οδό Ακαδημίας. Υπήρξαν συνέπειες. Ας είναι. Εγώ είχα ήδη βγει στο κλαρί. Το γραφείο μου είχε γίνει στέκι συλληφθέντων φοιτητών. Τότε ο Ιερώνυμος μου είπε να ακολουθήσω τη συνείδησή μου. Άρχισε να γράφει επιστολές υποστηρίξεως για τους κρατουμένους, δέχθηκε να συναντήσει τις μητέρες των φοιτητών και είχε το θάρρος να παραιτηθεί. Τον εμπόδισαν, βέβαια, για να έχουν τη δυνατότητα να τον πλήξουν αργότερα.
Και σήμερα συμβαίνουν διάφορα στην Εκκλησία της Ελλάδος. Το υποδεχθήκατε με έκπληξη ή οδύνη?
Υπάρχει μια αρχή στην οποία θέλω να είμαι συνεπής. Όταν είσαι προκαθήμενος μιας Αυτοκεφάλου Εκκλησίας, παρακολουθείς όσα διαδραματίζονται σε μια άλλη Εκκλησία όχι με κριτική στάση, αλλά με προσευχή και σιωπή. Αλλά δεν θα πάρω θέση, δεν βοηθάς με αυτόν τον τρόπο. Αυτό που βοηθάει είναι να είσαι κοντά στους ανθρώπους που έχουν την ευθύνη και να τους λες με υπευθυνότητα και αγάπη αυτά που πιστεύεις.
6
Δεν είναι, όμως, λίγοι αυτοί που πιστεύουν ότι ένας Ιεράρχης, όπως εσείς, είναι υποχρεωμένος να μιλήσει, να λάβει θέση.
Μπορεί να πιστεύουν πολύ στις ομιλίες. Εγώ πιστεύω στη συνεπή ζωή. Ας αφήσουμε τη ζωή να μιλήσει. Βίος ανευ λόγου είναι ωφελιμότερος και πειστικότερος από λόγο άνευ βίου.
Ακούμε πολλούς ανθρώπους να δηλώνουν ότι είστε το μοναδικό φωτεινό σημείο στη ν σημερινή Εκκλησία.
Υπάρχουν πολλά φωτεινά, φωτεινότερα σημεία. Απλώς αγωνίζομαι να ζω την πίστη μου. Οι άνθρωποι, πρέπει να έχουν συνέπεια σε αυτά που πρεσβεύουν. Τελικά, η μόνη σοφία που ελπίζουμε να αποκτήσουμε είναι η σοφία της ταπεινώσεως. Η ταπείνωση δεν έχει τέλος.
Τέθεη όντως θέμα από την ελληνική κυβέρνηση για να πάτε στα Ιεροσόλυμα ως Πατριάρχης?
Όχι δεν ετέθη. Και για να το ξεκαθαρίσω. Την ίδια απάντηση έδωσα όταν που πρότειναν να πάω στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας. Εγώ ήδη έχω μια αποστολή. Την αγαπώ και χαίρομαι. Δεν είμαι για να καλύπτω ανάγκες όταν προκύπτουν. Είμαι, άλλωστε, 76 ετών και αν δεν είχα την Αλβανία θα έπρεπε να αποσυρθώ.
Πότε θα αποσυρθείτε?
Όταν θα είμαι βέβαιος ότι υπάρχουν άνθρωποι που θα συνεχίσουν το έργο μου. Προσπαθώ να μην κάνω σχέδια για να ζητώ εκ των υστέρων την υπογραφή του Θεού. Θέλω να είμαι ελεύθερος από τον εαυτό μου. Να δημιουργηθεί πρώτα μια σύνοδος από νέους ανθρώπους. Αλλά μπορεί νωρίτερα ο Θεός να μου πει, Τέρμα Αναστάσιε, δώσε μας την κόλλα σου.
Τον Νοέμβριο ένιωσα ότι έρχεται το τέλος, όταν μου είπαν ότι έχω καρκίνο. Η εγχείρηση όμως πήγε πολύ καλά και συνεχίζω. Αισθάνθηκα ότι κάθε μεγάλη δυσκολία της ζωής μου ήταν ένα καινούργιο ξεκίνημα. Με την ελονοσία οδηγήθηκα στην πανεπιστημιακή πορεία. Στην Αφρική, σε δυστύχημα, θα έχανα τα μάτια μου, αλλά βρέθηκε ένας οφθαλμίατρος και με έσωσε. Μετά ήρθε το άσθμα. Εντούτοις, ξεκίνησα νέες προσπάθειες. Η πίστη είναι το άλμα πέρα από την γνώση. Η γνώση μου έλεγε ότι έχω καρκίνο, ελονοσία, άσθμα. Η πίστη δίνει δύναμη να προχωρήσεις.
7
ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΘΕΟ ΠΙΣΤΕΥΩ
Ο Αναστάσιος πιστεύει στα θαύματα, ακόμα και στα μεγαλύτερα. Σε μια Εκκλησία που δεν σιωπά όταν σε μια γωνιά του πλανήτη δεν έχουν να φάνει και σε μιαν άλλη να πλουτίζουν οι εταιρίες…
Έχετε απαντήσει στα μεγάλα υπαρξιακά ερωτήματα που θέτει με αγωνία η ζωή?
Τα έχω τοποθετήσει. Αισθάνομαι επανάπαυση, επειδή βλέπω ένα νόημα στη ζωή, βλέπω μια κοινωνία με αγωνίες που δεν έχει αμφισβητήσει την ελευθερία και την αγάπη. Και, ξέρετε, μήτρες που γεννούν ανθρώπους με ευαίσθητες υπάρχουν στη χριστιανική πίστη.
Μα, μήπως η πίστη και η ελευθερία βρίσκονται σε αντίθετες όχθες? Η πίστη δεν θέτει περιορισμούς στην ελευθερία?
Και η ελευθερία έχει περιορισμούς, δεν συνεπάγεται αυθαιρεσία. Το βασικό όριο της ελευθερίας είναι η υπευθυνότητα. Βάζεις κάποιο σύνορο και λες ότι εκεί τελειώνει η ελευθερία μου. Η πίστη ανοίγει ορίζοντες, μιλάει για το νόημα της ζωής [που κάποιος, βέβαια, μπορεί να αμφισβητήσει], δίνει ουσία στα σχέσεις με τους άλλους. Ακόμα και το σύμπαν έχει ένα πλαίσιο. Δεν αισθάνομαι, λοιπόν, την πίστη ως περιορισμό, αλλά ως μια δύναμη ελευθερίας από τον εγωκεντρισμό.
Η γνώση όμως δεν δίνει, μια μαχαιριά στο σώμα της πίστης? Όσο αποκτάμε γνώση, χρειαζόμαστε λιγότερη πίστη για να αντιμετωπίσουμε τη ζωή.
Η γνώση δεν έχει απαντήσει σε όλα. Ανοίγεις μια πόρτα και βλέπεις άλλες πέντε κλειστές και μετά άλλες δέκα. Οι περιγραφές που δίνει η σύγχρονη γνώση αφήνουν ένα κενό αγνωσίας. Η γνώση μπορεί να είναι αρκετή, αλλά δεν έχει ικανοποιήσει την υπαρξιακή αναζήτηση. Ο άνθρωπος δεν είναι μόνο γνώση. Αναφέρω συχνά ένα στίχο του Έλλιοτ.
Που είσαι, σοφία, που σε χάσαμε στη γνώση και που είσαι, γνώση, που σε χάσαμε στην πληροφόρηση.
Ο χριστιανισμός δείχνει, πάντως, ότι ακολουθεί τη γνώση, δεν προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα.
Υπάρχουν μερικές αλήθεις κωδικοποιημένες που εκφράζονται με τα δόγματα όπως οι εξισώσεις, που αποτελούν ξεκίνημα για
8
συστηματική ανάλυση. Σήμερα υπάρχει νέα ερμηνεία των παλαιότερων δεδομένων. Και η Εκκλησία πρέπει να μείνει ανοικτή στους καινούργιους προβληματισμούς του 21ου αιώνα, χωρίς να χάσει εκείνο από το οποίο ξεκινάει. Έχει θέσεις κλειδιά για απαντήσεις σημαντικές στην κατεύθυνση της υπάρξεως. Ας μην επιμείνουμε συνέχεια στη γνώση και στον πειρασμό που έχουν οι άνθρωποι της επιστήμης για απτές αποδείξεις. Αλήθεια, τι μπορεί να αποδείξει ένα ποίημα?
Πείτε μου, " αποδεικνύει " κάτι ένα ποίημα του Καβάφη? Υπάρχει και η περιοχή της τέχνης, που δεν ταυτίζεται με τη γνώση. Βλέπεις ανθρώπους της πίστεως να είναι πρωτοπορία της γνώσεως και ανθρώπους με ελάχιστες γνώσεις που δεν πιστεύουν.
Γιατί κάποιος λέει ότι δεν πιστεύει?
Για κάθε άνθρωπο η πίστη είναι μια προσωπική επιλογή. Η πίστη δεν επιβάλλεται καταναγκαστικά. Και εκεί είναι το μεγαλείο της χριατιανικής πίστεως. Σου δίνει ενδείξεις και δυνατότητες για μια ελεύθερη επιλογή.
Ποια ελευθερία? Αφού η πίστη μας είναι γεμάτη κανόνες, περιορισμούς παραινέσεις….
Και η τεχνολογία έχει περιοριστικά πλαίσια. Δεν χρειάζεται να γνωρίζεις τις αρχές των μαθηματικών και δεν ξέρεις τίποτα για τον αγώνα αυτών που κατασκεύασαν κάτι εύχρηστο. Έτσι είναι και οι κανόνες της Εκκλησίας μας. Έχουν στηρίγματα τα οποία πολλές φορές αγνοούμε και μένουμε στους τύπους.
Ο χριστιανισμός έκανε καλύτερη την ανθρωπότητα?
Το ζήτημα είναι κατά πόσον ζήσαμε τον χριστιανισμό. Δεν μπορείς να δηλώνεις χριστιανός και να αδιαφορείς για την ελευθερία του άλλου και τη δικαιοσύνη. Δεν μπορείς να είσαι Εκκλησία και παράλληλα ιεροεξεταστής που διορθώνει την ευαγγελική απλότητα και ταπείνωση, χρησιμοποιώντας δομές διοικητικές. Ο χριστιανισμός δεν βιώθηκε πάντοτε με συνέπεια. Αλλά οι άνθρωποι που βίωσαν με συνέπεια το μήνυμα του Ευαγγελίου, αποτέλεσαν πολύτιμους παράγοντες για την εξέλιξη της ανθρωπότητος.
Ναι, αλλά η Ιστορία είναι γεμάτη διχασμούς λόγω της θρησκείας. Το εκρηκτικό Ισλάμ
9
Υπάρχει πράγματι προβληματισμός για το Ισλάμ. Δεν μπορείς απλώς να εντάξεις την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου στην τρομοκρατία και να αγνοήσεις τα θρησκευτικά κίνητρα. Από την άλλη, αν δεν υπήρχε η πίεση και η αδικία που έχουν υποστεί οι λαοί αυτοί, τότε δεν θα υπήρχε και η έκρηξη κάτω από τα σύμβολα του Ισλαμ.
Στα Βαλκάνια, όμως, είχαμε χριστιανούς στη θέση του τρομοκράτη, έστω και κάτω από κρατική υπόσταση…
Δεν σας κάνει εντύπωση ότι αυτή η κατάσταση διαμορφώθηκε από ηγέτες που μεγάλωσαν σε αθειστικό περιβάλλον? Όταν ξύπνησε ο εθνικισμός χρησιμοποιούσαν την θρησκεία και είχαμε τραγωδίες όπως αυτές που καταγράφηκαν στην Σερβία. Δεν ήταν η θρησκεία το πρωτογενές αίτιο, αλλά ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιήθηκε.
Και ο Μπους μιλάει για θρησκεία και πίστη…
Ναι, αλλά δεν πρέπει να βάζουμε το λάδι της θρησκείας στη φωτιά. Ας το κρατήσουμε, για να επουλώνει πληγές. Όταν οι καταφρονεμένοι συσπειρώνονται κάτω από θρησκευτικά συνθήματα, τότε δημιουργείται πιο επικίνδυνη δυναμική. Αντιμετώπιση δεν είναι μόνο η καταστολή. Από τη στιγμή που είμαστε στο ίδιο πλοίο, στον ίδιο πλανήτη Γη-, δεν μπορεί εμείς σε μια γωνιά να έχουμε πλούτο και όταν άλλη γωνιά να μην έχουν τίποτα, επειδή πρέπει να πλουτίσουν κάποιες εταιρίες. Η Εκκλησία έχει χρέος να λέει την αλήθεια και να μην καταντήσει σύμμαχος των πλούσιων και των βολεμένων.
Προς το παρόν η Εκκλησία ταυτίζεται με τους ισχυρούς. Είναι ένας από αυτούς.
Εκκλησία είστε και εσείς. Δεν είναι μόνο οι ρασοφόροι και όσοι κατά καιρούς έχουν εξουσία. Πρέπει να δουλέψουμε όσο μπορούμε περισσότερο για παγκόσμια αλληλεγγύη, υπέρ και κατά της φτώχειας.
Ωστόσο, εσείς δέχεστε κριτική για αυτές τις απόψεις περί αντικειμενικότητας…
Πιστεύω ότι πρέπει να είμαστε παρόντες στον πανχριστιανικό διάλογο, να μην αποσυρόμαστε στη γωνιά μας, αυτοχαρακτηριζόμενοι ως απεσταγμένο ύδωρ. Εδώ κάποιοι
10
μας κατηγορούν ότι ανοίγοντας διάλογο οικουμενικά προδίδουμε τις ορθόδοξες αρχές. Τους απαντώ ότι η ορθοδοξία μας είναι ένα διαμάντι και δεν έχει να φοβηθεί τίποτα, αν καθίσει δίπλα στους άλλους. Θα λάμψει περισσότερο.
Τι γνώμη έχετε για τον νέο Πάπα?
Έτυχε να γνωριστούμε στη Γερμανία πριν από χρόνια, ως νεαροί θεολόγοι. Είναι άνθρωπος συγκροτημένος και με δυνατή σκέψη. Ελπίζω ότι θα εργαστεί για να κάνει πράξη τη λαχτάρα που εκφράζει για την ενότητα των χριστιανών.
Σοβαρά, πιστεύετε ότι θα γίνει η ένωση των Εκκλησιών?
Εγώ πιστεύω στα θαύματα. Δεν το βλέπω στις επόμενες γενεές, αλλά, όσο πιο δύσκολο είναι ένα θέμα, τόσο περισσότερο πρέπει να εργαστούμε να επικοινωνούμε καινα συζητήσουμε.
ΜΑΝΑΤΖΕΡ Η ΠΟΙΜΕΝΑΣ?
Από την Αφρική στην Αλβανία, στη " ζούγκλα " της πολιτικής και των λεπτών ισορροπιών. Ο ποιμενάρχης αρχίζει να γίνεται μάνατζερ. Και ηγέτης…
Τι σκέπτεται ένας ιεραπόστολος? Την ενίσχυση της πίστης του με νέες ψυχές? Τον ανταγωνισμό των άλλων ομολογιών? Πως ξεκινάει για την αποστολή του?
Αισθάνεται την ανάγκη να μοιραστεί με τους άλλους αυτό που έχει. Εγώ, όταν πάτησα για πρώτη φορά στην Αφρική, είχα τη βεβαιότητα ότι μετέφερα κάτι από τον πλούτο του ορθόδοξου κόσμου. Θα με ρωτήσετε, βέβαια, γιατί δεν τους αφήναμε στην ησυχία τους. Θα σας πω ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να μοιραστούν πίστη, γνώση και αγάπη. Δεν έχεις την ψευδαίσθηση ότι σώζεις τον κόσμο, απλώς μοιράζεσαι τα δώρα του Θεού. Πρόκειται για αγάπη, όχι για εμπόριο. Όταν είσαι στην Αφρική, εκπροσωπείς και κάτι άλλο, ένα κόσμο άδικο για τους λαούς αυτούς. Και είσαι ένα μικρό κεράκι που προσπαθεί να ανάψει τα άλλα.
Ποια η διαφορά μεταξύ ιεραποστολής και προσηλυτισμού?
Ο προσηλυτισμός είναι όταν προσελκύεις τον άλλον με αθέμιτα μέσα, όταν του προσφέρεις ένα πουκάμισο αρκεί να
11
βαπτιστεί. Πρόκειται για παραβίαση της ελευθερίας του άλλου. Στην ιεραποστολή εξηγείς ποιος είσαι, τι πιστεύεις και συνήθως πηγαίνεις να μιλήσεις αφού πρώτα σε καλέσουν.
Στην Αλβανία πως βρεθήκατε?
Ήταν αρχές του 1991, ήμουν ήδη από την δεκαετία του ’80 στην Ανατολική Αφρική. Ένα βράδυ στο Ναιρόμπι δέχθηκα ένα τηλεφώνημα από το Φανάρι. Μου ανακοίνωσαν ότι με εξέλεξαν πατριαρχικό έξαρχο. Ζήτησα διορία μιας ώρας να σκεφθώ και να προσευχηθώ. Δεν είχα άλλη επιλογή, ως πρόεδρος του παγκόσμιου συμβουλίου ευαγγελισμού είχα εκφωνήσει μια ομιλία για την ιστορική αδικία που είχε υποστεί η Αλβανία. Με ποιο δικαίωμα, λοιπόν, να αρνηθώ αυτήν την πρόταση? Πήγα ως επισκέπτης, αλλά σύντομα το Πατριαρχείο με ρώτησε αν θα δεχόμουν να εκλεγώ Αρχιεπίσκοπος. Απάντησα ότι, αν οι Αλβανοί ορθόδοξοι με θέλουν, το Πατριαρχείο επιμένει στην επιλογή του και η κυβέρνηση συμφωνεί, τότε πρόκειται για τρεις παράγοντες, για " σημείο " που εκφράζει το θέλημα του Θεού. Θυμηθείτε, ήμουν πανεπιστημιακός καθηγητής, μητροπολίτης, υποψήφιος για την Ακαδημία. Αλλά από τη στιγμή που έβαλα το ράσο ήθελα να είμαι ελεύθερος από τον εαυτό μου.
Θεέ μου, ελευθέρωνε με από τον εαυτό μου και δίνε με στον εαυτό Σου, ψιθυρίζω συχνά.
Ήταν δύσκολο. Δεν ήταν απλώς μερικά προβλήματα με την κυβέρνηση. Ήμουν ο ξένος. Αλήθεια, τι ήμουν για τους Αλβανούς? Ελάτε στη θέση τους. είναι σαν να έρχεται κάποιος από τη Βουλγαρία για να οργανώσει την Εκκλησία της Ελλάδος.
Την ίδια στιγμή σας κατηγορούσαν και εδώ…
Εδώ κάποιοι πίστευαν ότι έπρεπε να μπουν τα τανκς στο Αργυρόκαστρο. Εντάξει, θα έμπαιναν, αλλά πως θα έβγαιναν?
Εκεί αισθάνεστε εκπρόσωπος του Ελληνισμού? Λειτουργείτε υπέρ των ελληνικών συμφερόντων?
Η δράση μου αποσκοπεί στο καλό της Αλβανίας και της Ελλάδος. Δεν είχα την αίσθηση ότι κάνω κάτι που βλάπτει την Ελλάδα και ωφελεί την Αλβανία ή το αντίστροφο. Το κρίσιμο σημείο ήταν να πετύχουμε τη συμφιλίωση μεταξύ των λαών. Κάτι πετύχαμε, το αναγνωρίζουν ακόμα και αυτοί που φώναζαν να φύγει ο Έλληνας αρχιεπίσκοπος. Έμαθα να σέβομαι τα επιχειρήματα των άλλων και χάραξα τέσσερις
12
άξονες. Πρώτον, όλοι οι ορθόδοξοι θα είναι μαζί, Έλληνες, Αλβανοί και Σλάβοι. Δεύτερον, καλές σχέσεις μεταξύ όλων των χριστιανών. Και αυτό απέδωσε γιατί οι καθολικοί δεν οργάνωσαν πλέον Εκκλησία ουνιτών. Τρίτον, καλές σχέσεις με τους μουσουλμάνους. Και τέταρτον, δεν ανακατευτήκαμε με την πολιτική.
Η ελληνική κυβέρνηση προσπάθησε να σας περάσει γραμμή πολιτικής?
Το αντίθετο. Οποτε ερχόμουν εδώ έπρεπε να κάνω σεμινάρια για να μάθουν καλύτερα την Αλβανία. Υπεστήριζα ότι το μέλλον είναι η κοινή συμπόρευση, όχι το να βάλει ο ένας περισσότερα γκολ στον άλλον. Επέμενα ότι το μέλλον της Αλβανίας είναι στην Ευρωπαική Ένωση. Και αυτά πριν από δέκα χρόνια ήταν αρκετά τολμηρά. Έτσι είχα την αίσθηση ότι βοηθούσα την αδικημένη αλβανική κοινωνία, που βρίσκεται σε μια πνευματική ζύμωση. Πρέπει να μείνουμε κοντά τους. Αρχίσαμε, λοιπόν, να οργανώνουμε εκκλησίες, να εκπαιδεύουμε ιερείς, να κάνουμε ανασυγκρότηση από τα ερείπια. Είχαμε μπροστά μας ένα αμπέλι που δεν είχε μόνο ξεριζωθεί, αλλά του είχαν ρίξει και άσφαλτο. Έπρεπε να σκάψουμε για να βρούμε έδαφος.
Χρήματα που βρίσκετε?
Ζητάω συνέχεια. Έχουμε πολλούς φίλους, τόσο στην Ελλάδα, όσο και σε πολλές άλλες χώρες. Από εκεί που περίμενα, δεν ήρθε βοήθεια. Έφθασε από εκεί που δεν ανέμενα…
Για παράδειγμα, από τις ΗΠΑ ήρθαν αρκετά χρήματα, οι μισοί μου συνεργάτες είναι πλέον εκεί. Επίσης, κάποιος που ούτε καν γνώριζα μας κληροδότησε την περιουσία του. Ευτυχώς, δεν μας έλειψαν οι γενναιόδωροι φίλοι. Έτσι καταφέραμε να συμβάλουμε, με κοινωνικά προγράμματα, στους τομείς υγείας, εκπαιδεύσεως, κοινωνικής πρόνοιας, αγροτικής αναπτύξεως, πολιτισμού, περιβάλλοντος, με έργα που πραγματικά βοηθούν όλους τους κατοίκους της χώρας.
Η Μόσχα δεν βοήθησε?
Θα μπορούσε, αλλά δεν βοήθησε. Η βοήθεια, επαναλαμβάνω, ήρθε από ανώνυμες πηγές.
Οι ντόπιοι ενισχύουν το παγκάρι?
13
Κάνουν μικρές δωρεές. Αλλά τώρα προσπαθώ να τους πείσω ότι μια Εκκλησία, για να είναι αυτοκέφαλη, πρέπει να γίνει και οικονομικά αυτοδύναμη. Και αυτό δεν το ε΄χουμε πετύχει ακόμα.
Μάνατζερ ή ποιμένας?
Και τα δύο. Αλλά δεν το κάνω ως μάνατζερ. Εκφράζω τη χριστιανική αγάπη μου με συγκεκριμένες κοινωνικές πρωτοβουλίες.
Βαφτίσατε και την αλβανική πολιτική ηγεσία. Ήταν πολιτική ή ανθρώπινη πράξη?
Δεν μπορώ να βάλω όρια. Κάθε πολιτικός είναι άνθρωπος. Δεν αρνείται, βέβαια, την πολιτική του, αλλά μη νομίζετε ότι κινείται πάντα με πολιτική σκοπιμότητα.
Δώστε μας μια εικόνα από τη ζωή σας εκεί. Διαλέξτε μια από τις πολλές…
Όταν περπατάω στα βουνά ή στα στενά της Αλβανίας, ψέλνω τη νεκρώσιμη ακολουθία. Ξέρετε γιατί? Είναι τόσοι οι ορθόδοξοι στρατιώτες που έχουν μείνει ακόμη άταφοι εκεί.
ΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ
Αυτή τη φορά οι εικόνες μπορεί να δάκρυζαν. Από συγκίνηση. Και δεν θα ήταν θαύμα. Άλλωστε το θαύμα έγινε εδώ και χρόνια, όταν ο Χρήστος Παπανικολάου, καθηγητής της Σχολής Καλών Τεχνών των Τιράνων και συνεργάτης του Αρχιεπισκόπου, έβαλε την τελευταία πινελιά στο παρεκκλήσι της θρησκευτικής κοινότητας ΕΞΟΔΟΣ, στην Λάρισα.
Όσοι βρέθηκαν μπροστά στο τέμπλο ρίγησαν ακούγοντας τον Αναστάσιο να ψάλλει ύμνους του Μεγάλου Σαββάτου και το "Χριστός Ανέστη" στα Αλβανικά. Εκεί στη Λάρισα συναντήσαμε τον Αρχιεπίσκοπο και μιλήσαμε για τη συνέντευξη. Προηγουμένως είχε αναγορευθεί επίτιμος διδάκτορας της Ιατρικής, μιας σχολής που έχει να επιδείξει έργο και σχέδια. Αιχμή της, η Ορθοπεδική Κλινική του Κώστα Μαλτέζου, ενός ανθρώπου που μετέφερε στη Λάρισα κύρος και φιλοδοξίες παγκόσμιας εμβέλειας.
Με την ευλογία του Αναστασίου.
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου