του Νικολάου Μέρτζου
Προέδρου της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών

Στις 27 Σεπτεμβρίου συμπληρώνονται 180 χρόνια αφ’ ότου δολοφονήθηκε ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας. Το ελληνικό Έθνος και το Κράτος τού χρωστάει τουλάχιστον ένα πολιτικό μνημόσυνο. Στους χαλεπούς καιρούς μας εξ άλλου το πρωτίστως ζητούμενο είναι η παρακαταθήκη του. Αλλά πώς να την θυμηθούν οι τωρινοί ποικιλώνυμοι ταγοί; Καίει! Ως γνωστόν, ...
από την πρώτη μέχρι την τελευταία στιγμή του ο Κυβερνήτης δεν άγγιξε ούτε έναν οβολό του Δημοσίου και δεν ανέχθηκε την παραμικρή διαφθορά. Τα γράμματά του είναι αποκαλυπτικά.


Την 1 Αυγούστου 1829, με το αρ. 9 Ψήφισμά της, η Εθνική Συνέλευση όρισε τα έξοδα του Αρχηγού της Επικρατείας και απεφάσισε, μόλις μπορέσει το Έθνος, να τον αποζημιώσει για όσα πολλά είχε ήδη δαπανήσει ο ίδιος από την περιουσία του. Αμέσως ο Καποδίστριας αρνείται την χορηγία. Γράφει στην Εθνική Συνέλευση:

«Επράξαμεν όσα ηδυνήθημεν δια να αποδείξωμεν ότι οι Έλληνες μόνον με τας θυσίας των, και όχι δια προσωπικών πλεονεκτημάτων, δύνανται να φθάσουν όσα υπόσχεται εις αυτούς η εθνική ανεξαρτησία και η ελευθερία (...) Είμεθα ευτυχείς ότι, δι’ αυτό το τόσον θεάρεστον έργον, ηδυνήθημεν να προσφέρωμεν εις το θυσιαστήριον της Πατρίδος τα λείψανα της μετρίας καταστάσεώς μας-περιουσίας (…) Δια τούτον τον λόγον θέλομεν αποφύγει να δεχθώμεν την προσδιοριζομένην ποσότητα δια τα έξοδα του Αρχηγού της Επικρατείας απεχόμενοι να εγγίσωμεν μέχρι και οβολού τα δημόσια χρήματα προς ιδίαν ημών χρήσιν».

Στις 30 Αυγούστου 1829 γράφει στους Επιτρόπους Οικονομικών Αργολίδος, Αχαΐας και Λακωνίας:

«Μετά μεγάλης απορίας και λύπης μανθάνομεν ότι δεν εδώκατε ακόμη λόγον της οικονομικής σας διαχειρίσεως (...) Ουδέν άλλο πράγμα εγγίζει τόσον την υπόληψιν των δημοσίων υπηρετών όσον το περί την διαχείρισιν των δημοσίων χρημάτων (…) Η κυβέρνησις σάς έταξεν επί τούτω εις κεφαλήν διοικήσεων ίνα σας παραστήση ως παράδειγμα πολιτείας εις πάντας τους πολίτας (...) Εκ των κακών τούτων έξεων του παρελθόντος, το κοινόν κρίνει ότι η κυβέρνησις σάς παρέχει αφορμάς πλουτισμού. Και τω όντι πώς η κυβέρνησις δύναται να σώση τα συμφέροντα του δημοσίου ταμείου όταν αδυνατή να εμποδίση τους ιδικούς της υπηρέτας από του να τα βλάπτουν διηνεκώς; Το κακόν υφίσταται και δύσκολος, αν όχι αδύνατος, θα είναι μετέπειτα η θεραπεία του.»

Για την αντιγραφή

Ο Πρόεδρος
Νικόλαος Ι. Μέρτζος